در این مقاله به بررسی احتمال درمان پارکینسون با استفاده از سلول های بنیادی پرداخته ایم، اما بهتر است در ابتدای کار به طور خلاصه با خود بیماری پارکینسون آشنا شویم.
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی همراه با علائمی است که با گذشت زمان شدیدتر می شوند و حدود ۱% از افراد ۶۰ ساله و بالاتر از آن را در کشورهای صنعتی تحت تاثیر قرار می دهد. علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما کارشناسان معتقدند که هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی نقش دارند.
فهرست مطالب
بیماری پارکینسون باعث مرگ نورون ها در بخش های خاصی از مغز می شود که منجر به کاهش دوپامین می شود. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است. سلول های مغز دوپامین را به عنوان راهی برای ارسال سیگنال به سایر سلول های مجاور آزاد می کنند.
در صورت ابتلا به پارکینسون و کاهش دوپامین در مغز، فرد بیمار دچار علائم زیر می شود:
🔹لرزش
🔹کندی
🔹سختی
🔹اختلال راه رفتن
تاکنون هیچ درمان قطعی برای بیماری پارکینسون پیدا نشده است اما در چند دهه گذشته، محققان برای ارائه گزینه های درمانی بهتر، بر روی درمان با سلول های بنیادی مطالعه کرده‌اند.
منظور از درمان با سلول های بنیادی چیست؟
سلول های بنیادی خاص هستند، به این معنی که پتانسیل تبدیل شدن به انواع مختلفی از سلول های تخصصی را در بدن دارند.
ممکن است سلول های بنیادی را به عنوان منابع طبیعی بدن خود در نظر بگیرید. هنگامی که بدن شما به نوع خاصی از سلول نیاز دارد – از سلول های استخوانی گرفته تا سلول های مغزی – یک سلول بنیادی تمایز نیافته می تواند متناسب با نیاز بدن تغییر کند.
سه نوع اصلی سلول های بنیادی وجود دارد:
🔸سلول های بنیادی جنینی: این سلول ها پرتوان هستند، به این معنی که می توانند به انواع مختلفی از سلول های موجود در بدن تبدیل شوند. همانطور که از نام آن پیداست، آن ها در بدن جنین یافت می شوند.
🔸سلول های بنیادی سوماتیک: که سلول های بنیادی بالغ نیز نامیده می شوند، این سلول ها عمدتاً عملکردهای ترمیمی را انجام می دهند. آن ها هنوز هم می توانند تبدیل شوند، اما نه به عنوان سلول های تخصصی که سلول های بنیادی جنینی می توانند.
🔸سلول های بنیادی پرتوان القایی (iPSCs): این سلول های بنیادی با تغییر ژنتیکی سلول هایی که قبلا بالغ شده اند، ساخته می شوند.
درمان با سلول های بنیادی با استفاده از این نوع سلول ها – معمولاً از یک اهداکننده دریافت می شود، اما گاهی از بدن خودتان برداشته می شوند – برای درمان یک اختلال امکان پذیر است.
از آنجایی که بیماری پارکینسون منجر به مرگ سلول های مغزی می شود، محققان در تلاش هستند تا از سلول های بنیادی برای جایگزینی سلول های مغز در مناطق آسیب دیده استفاده کنند. این کار می تواند به درمان علائم بیماری پارکینسون کمک کند.
چگونگی درمان پارکینسون با سلول های بنیادی
محققان در حال بررسی روش های مختلف برای استفاده از سلول های بنیادی در درمان بیماری پارکینسون هستند.
ایده فعلی این است که سلول های بنیادی را مستقیماً به نواحی آسیب دیده مغز وارد کنند، جایی که می توانند به سلول های مغز تبدیل شوند. در نتیجه این سلول های مغزی جدید می توانند به تنظیم سطح دوپامین کمک کنند، که باید علائم بیماری را بهبود بخشند.
توجه به این نکته مهم است که کارشناسان معتقدند این فقط یک راه بهبود برای بیماری پارکینسون است و نه درمان قطعی.
در حالی که درمان با سلول های بنیادی پتانسیل جایگزینی برای سلول های مغزی تخریب شده توسط بیماری پارکینسون را دارد، این بیماری همچنان وجود دارد و به طور کامل رفع نمی شود. بیماری پارکینسون احتمالاً سلول های بنیادی کاشته شده را در نهایت از بین می برد.
در حال حاضر مشخص نیست که آیا درمان با سلول های بنیادی می تواند برای کاهش علائم بیماری پارکینسون چندین بار مورد استفاده قرار گیرد یا اینکه تاثیر آن پس از چندین بار استفاده یکسان خواهد بود.
تست آنلاین پارکینسون روشی سریع و آسان برای تشخیص بیماری پارکینسون است. برای شروع تست بر روی تصویر زیر کلیک کنید:
آزمایشات بالینی چه چیزی را نشان داده است؟
تا قبل از کشف فرآیند ایجاد iPSCها، تنها درمان برای بیماری پارکینسون نیاز به استفاده از سلول های بنیادی جنینی بود. این امر با چالش های اخلاقی و عملی همراه بود و تحقیق را دشوارتر می کرد.
اولین آزمایش بالینی با استفاده از iPSCها برای درمان بیماری پارکینسون در سال ۲۰۱۸ در ژاپن انجام شد که یک آزمایش بسیار کوچک با تنها هفت شرکت کننده بود. آزمایشات دیگر با استفاده از مدل های حیوانی تکمیل شده است.
تاکنون آزمایش ها، بهبود علائم حرکتی و همچنین علائم غیرحرکتی مانند کنترل مثانه را نشان داده اند.
درمان سلول های بنیادی را می توان شبیه به پیوند عضو در نظر گرفت. اگر iPSC ها از یک اهداکننده مشتق شده باشند، ممکن است لازم باشد از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کنید تا از دفع سلول ها توسط بدن خود جلوگیری کنید.
اگر iPSC ها از سلول های خود شما مشتق شده باشند، بدن شما ممکن است کمتر آن ها را رد کند. اما کارشناسان بر این باورند، در حالی که iPSC ها در آزمایشگاه ساخته می شوند، این کار درمان با سلول های بنیادی را به تاخیر می اندازد. زیرا احتمالاً پرهزینه تر از دریافت سلول های بنیادی از طرف یک اهداکننده خواهد بود.
چه زمانی درمان پارکینسون با سلول های بنیادی در دسترس خواهد بود؟
آزمایشات بالینی معمولاً در سه مرحله انجام می شوند. در هر مرحله شرکت کنندگان بیشتری را اضافه می شوند، که فاز اول معمولاً به چند ده نفر و چندین هزار نفر در مرحله سوم محدود می شود. هدف آزمایش ایمنی و اثربخشی درمان است.
آزمایشات بالینی برای درمان پارکینسون با سلول های بنیادی هنوز در مراحل اولیه است. اگر آزمایشات فعلی موفقیت آمیز باشد، احتمالاً ۴ تا ۸ سال طول خواهد کشید تا این درمان به طور گسترده در دسترس باشد.
حرف آخر
هدف از درمان با سلول های بنیادی برای بیماری پارکینسون جایگزینی سلول های تخریب شده مغز با سلول های بنیادی سالم و تمایز نیافته است. سپس این سلول های بنیادی می توانند به سلول های مغز تبدیل شوند و به تنظیم سطح دوپامین در مغز کمک کنند. کارشناسان معتقدند این کار می تواند بسیاری از علائم بیماری پارکینسون را تسکین دهد.
این درمان هنوز در مراحل اولیه آزمایش بالینی است. نتایج این آزمایش ها مشخص می کند که درمان با سلول های بنیادی چقدر ممکن است به عنوان درمان بیماری پارکینسون به طور گسترده در دسترس قرار گیرد.
در حال حاضر، این باور وجود ندارد که درمان با سلول های بنیادی بیماری پارکینسون را درمان کند. اما ممکن است جایگزینی برای درمان های موجود مانند درمان های دارویی و تحریک عمقی مغز (DBS) باشد.
