🔹همه افراد دچار کاهش حس بویایی در بیماری پارکینسون (PD) مبتلا نمی شوند، اما اکثر افراد مبتلا به PD ممکن است دچار اختلال در حس بویایی خود شوند.
🔸در واقع کاهش حس بویایی که هیپوسمی نامیده می شود، اغلب جزو علائم اولیه پارکینسون است. با نگاهی به گذشته، ممکن است متوجه شوید که چندین سال یا حتی چندین دهه قبل از تشخیص پارکینسون، حس بویایی خود را از دست داده اید.
🔹هیپوسمی یک علامت ناشناخته است و هیپوسمی می تواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد: حس چشایی ما با توانایی ما در بویایی تقویت می شود، بنابراین هیپوسمی می تواند منجر به کاهش لذت از غذا و کاهش اشتها شود. اگر شما یا کسی که از نزدیکانتان در بوییدن غذاها مشکل دارید، از پزشک خود در مورد ابتلا به پارکینسون سوال کنید.
علل کاهش حس بویایی
پارکینسون و سایر بیماری های عصبی مانند آلزایمر میتوانند باعث کاهش حس بویایی شوند. اما دلایل بسیار دیگری وجود دارند:
🔸عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی
🔸مشکلات بینی، مانند آلرژی فصلی یا بیماری مزمن سینوسی
🔸آسیب به سر، اگر به عصب بویایی یا مراکز پردازش بویایی مغز آسیب برساند
🔸سیگار کشیدن
🔸افزایش سن
از دست دادن حس بویایی و پارکینسون
🔹در حالی که دانشمندان نمی دانند چرا از دست دادن حس بویایی در پارکینسون رخ می دهد، یک نظریه رایج این است که فرآیند پارکینسون ممکن است در حباب بویایی، بخشی از مغز که حس بویایی را کنترل می کند و در روده شروع شود.
🔸برخی از محققان بر این باورند که تودههایی از پروتئین آلفا سینوکلئین (یکی از نشانه های بیماری پارکینسون) ممکن است ابتدا در این قسمت های بدن و قبل از مهاجرت به سایر قسمت های مغز تشکیل شوند.
از دست دادن بویایی به عنوان ابزار تشخیص پارکینسون
🔹در حالی که هیچ درمانی برای از دست دادن حس بویایی وجود ندارد، این علامت در تحقیقات به منظور تشخیص زود هنگام پارکینسون بسیار ارزشمند است.
🔸تشخیص زودهنگام گامی مهم برای درک علل و ایجاد درمان های بهتر برای بیماری پارکینسون (PD) است. حتی قبل از وقوع لرزش معمولی و کندی حرکت، ممکن است بتوان تغییرات اولیه در مغز و علائم مرتبط با PD را تشخیص داد.
تشخیص از دست دادن حس بویایی در پارکینسون
🔹اکثر افراد مبتلا به پارکینسون حس بویایی شان کاهش می یابد. اگرچه پارکینسون به طور کلی به عنوان یک اختلال حرکتی در نظر گرفته می شود، اما تعدادی از علائم غیرحرکتی را — مانند از دست دادن حس بویایی، یبوست، افسردگی و اختلالات خواب — اغلب زمانی که پزشکان این بیماری را تشخیص می دهند، نادیده گرفته می شود. از دست دادن حس چشایی کمتر اتفاق میافتد، اما باز هم یکی از ویژگیهای غیر حرکتی بیماری پارکینسون است.
✅ مطالعه بیشتر: ۱۷ علامت غیرحرکتی پارکینسون
🔸علائم حرکتی تنها زمانی ظاهر می شوند که ۵۰ تا ۶۰ درصد از سلول های تولید کننده دوپامین در ناحیه جسم سیاه مغز از بین بروند. مطالعات نشان داده اند که مرحله پیش حرکتی (زمان قبل از ظهور علائم حرکتی) حدود پنج سال یا بیشتر از آن اتفاق می افتد و تخمین زده شده است که در برخی موارد از دست دادن حس بویایی ممکن است تا ۱۰ سال قبل از تشخیص پارکینسون رخ دهد.
🔹در طول مرحله پیش حرکتی است که در صورت شناسایی علائم اولیه مانند از دست دادن حس بویایی، تغییرات اولیه در مغز به طور بالقوه قابل تشخیص است. بنابراین تصور میشود که غربالگری با استفاده از تستهای بویایی قابل اعتماد قبل از آشکار شدن علائم حرکتی معمولی، میتواند به تشخیص زودهنگام پارکینسون یا شناسایی افرادی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به این بیماری هستند کمک کند.
🔸انجام تست های بویایی قابل اعتماد مهم هستند زیرا از دست دادن بویایی اغلب ناشناخته باقی می ماند و معمولاً تدریجی است. تشخیص زودهنگام تغییرات در مغز بسیار مهم است، زیرا این امر می تواند به دانشمندان کمک کند تا علل پارکینسون را درک کنند و درمان های بهتری از جمله استراتژی های محافظت کننده عصبی که هدف آن ها کاهش یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری است، ایجاد کنند. به منظور به حداکثر رساندن پتانسیل چنین استراتژی هایی، آن ها باید هر چه زودتر در دوره بیماری شروع شوند، بنابراین یک تست بویایی قابل اعتماد می تواند در کمک به تشخیص زودهنگام و درمان فوری محافظت کننده عصبی بسیار ارزشمند باشد.
علت از دست دادن حس بویایی در پارکینسون
🔹دقیقاً علت اختلال حس بویایی در پارکینسون کاملاً مشخص نیست. بسیاری معتقدند که مربوط به پروتئین آلفا سینوکلئین است که در مغز افراد مبتلا به پارکینسون تجمع می یابد. مشخص شده است که این توده ها در ناحیه ای ایجاد می شوند که بو برای اولین بار در مغز (پیاز بویایی) و همچنین در سیستم گوارشی پردازش می شود.
🔸در واقع، یک مطالعه معروف، ۲ نتیجه گرفت که پیاز بویایی جایی است که توده های آلفا سینوکلئین قبل از مهاجرت به سایر قسمت های مغز برای اولین بار ظاهر می شوند. اگر این نظریه درست تشخیص داده شود، محققان ممکن است بتوانند تودههایی را پیدا کنند و قبل از رسیدن به مغز و ایجاد آسیب بزرگ، آن ها را بشکنند.
درمان کاهش حس بویایی در پارکینسون
🔹در حال حاضر هیچ دارویی برای کمک به بازیابی هرگونه از دست دادن حس بویایی در پارکینسون وجود ندارد، اگرچه یک مطالعه در افرادی که تحریک عمیق مغزی دریافت کرده بودند بهبود جزئی را نشان داد. محققان فکر می کنند که این بهبود کوچک احتمالاً به این دلیل است که تحریک، بر پردازش اطلاعات مربوط به بویایی تأثیر می گذارد.
🔸محققان در تلاش هستند تا مشخص کنند که آیا تست بویایی یک شاخص قابل اعتماد برای شناسایی افراد مبتلا به پارکینسون پیش حرکتی است یا خیر، یعنی افرادی که در حال حاضر هیچ نشانه حرکتی ای از پارکینسون را نشان نمی دهند اما دارای این بیماری هستند. همانطور که تشخیص بیماری قلبی می تواند به جلوگیری از حملات قلبی کمک کند، امید است که دانستن عوامل خطر ابتلا به پارکینسون، زمان لازم برای اقدامات پیشگیرانه را فراهم می کند.
از دست دادن یا کاهش حس بویایی با توجه به شرایط فردی نیاز به اقدامات احتیاطی بیشتری دارد. که شامل:
🟠 هشدار آتش و یا دود به اندازه کافی در خانه داشته باشید زیرا ممکن است نتوانید بوی گاز یا دود را حس کنید.
🟠 در صورت کاهش حس چشایی، توصیه های غذایی و تغذیه ای خاص را پیش بگیرید.
🟠 مواد غذایی در هنگام خرید دارای برچسب باشند، زیرا ممکن است نتوانید بوی غذای تخریب شده را حس کنید.