بیماری پارکینسون (PD) وضعیتی است که حرکت و هماهنگی بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. پارکینسونیسم آتیپیک یا سندرم های پارکینسون غیر معمول، گروهی از چندین بیماری هستند که علائمی مشابه علائم بیماری پارکینسون دارند.
آن ها همچنین ممکن است عوارض مختلفی داشته باشند و ممکن است با درمان های رایج پارکینسون بهبود پیدا نکنند.
فهرست مطالب
تفاوت پارکینسون و پارکینسونیسم آتیپیک
🔺علائم پارکینسون به تدریج با شروع مرگ نورون ها (سلول های عصبی) در بخشی از مغز به نام جسم سیاه ظاهر می شوند.
🔺پزشکان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث مرگ سلول ها می شود. محققان معتقدند تجمع نوعی پروتئین در مغز موجب این بیماری می شود. با گذشت زمان، این اتفاق منجر به از دست دادن کنترل عضلانی و زوال عقلی می شود که مشخصه پارکینسون است.
🔺علائم PD و پارکینسونیسم آتیپیک اغلب مشابه هم هستند. به همین دلیل، پارکینسونیسم در ابتدا به اشتباه به عنوان PD تشخیص داده می شود. به همین دلیل است که آزمایش و تصویربرداری در تشخیص دقیق بسیار مهم است.
🔺محققان در حال کار بر روی روش هایی هستند تا از پروتئین های مرتبط با پارکینسون و پارکینسونیسم در مغز انسان زنده عکس بگیرند. تصویربرداری زنده مغز از این پروتئین ها توانایی پزشکان را برای تشخیص و نظارت بر این اختلالات بسیار افزایش می دهد.
🔺یکی از تفاوت های اصلی بین این دو بیماری این است که علائم پارکینسون غیر معمول زودتر از پارکینسون معمولی ظاهر می شوند. علائمی مانند زمین خوردن، زوال عقل و توهم زودتر در اختلالات پارکینسونیسم آتیپیک رخ می دهد.
🔺علائم PD اغلب ابتدا در یک طرف بدن ظاهر می شود. با پارکینسونیسم غیر معمول، علائم اغلب در ابتدا در هر دو طرف وجود دارد.
🔺یکی دیگر از تفاوت های کلیدی بین PD و پارکینسونیسم آتیپیک این است که در مغز اتفاقاتی می افتد.
🔺اگر مبتلا به پارکینسون شوید، نورون هایی را از دست می دهید که یک ماده شیمیایی در مغز به نام دوپامین (که به کنترل حرکت کمک می‌کند) می سازند، اما مغز شما همچنان گیرنده های دوپامین را در خود دارد. با این حال، اگر سندرم پارکینسون آتیپیک دارید، ممکن است گیرنده های دوپامین خود را از دست بدهید.
علت ایجاد پارکینسونیسم آتیپیک
🔹اختلالات پارکینسونیسم آتیپیک هر کدام دلایل خاص خود را دارند.
🔹دانشمندان هنوز نمی دانند که چرا افراد مبتلا به پارکینسون یا پارکینسونیسم غیر معمول می شوند. PD و برخی از حالت های پارکینسونیسم ممکن است یک ریشه ژنتیکی داشته باشند. تحقیقات همچنین نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض برخی از سموم محیطی ممکن است مقصر باشد.
پارکینسونیسم ناشی از دارو
🔸پارکینسونیسم ناشی از دارو به خودی خود یک بیماری نیست. علائم آن ناشی از داروهای خاص، به ویژه داروهای ضد روان پریشی و برخی داروهای ضد تهوع است. علائم ایجاد شده، عوارض جانبی داروها هستند و به پارکینسون مرتبط نیستند.
✅ مطالعه بیشتر: راه های مقابله با عوارض جانبی داروهای پارکینسون
🔸این داروها با مسدود کردن گیرنده های دوپامین باعث می شوند بدن علائم پارکینسون را تقلید کند. بهترین درمان می تواند این باشد، دارویی که باعث علائم می شود را مصرف نکنید و سپس آن را با داروی دیگری جایگزین کنید. اگر می خواهید دارو را تغییر دهید، همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
🔸برخی از افراد نمی توانند دارویی که مشکل ایجاد کرده است را قطع کنند، زیرا بهترین دارو برای درمان بیماری آنهاست. در این صورت، شاید افراد مجبور باشند برای درمان بیماری خود، درجه ای از علائم پارکینسونیسم را تحمل کنند.
شایع ترین علائم مربوط به پارکینسونیسم ناشی از دارو عبارتند از:
❌ کندی
❌ سفتی و سختی عضلات
❌ لرزش بدن در حالت استراحت
❌ مشکلات راه رفتن و تعادل
پارکینسونیسم عروقی (VP)
🔺پارکینسونیسم عروقی (VP) که پارکینسونیسم انفارکتوس چندگانه نیز نامیده می شود. تصور می شود که داشتن یک یا چند سکته کوچک باعث ایجاد علائم می شود، نه از بین رفتن آهسته سلول های عصبی که باعث ایجاد علائم در پارکینسون معمولی می شود. بین ۴ تا ۱۲ درصد از بیماران، مبتلا به پارکینسونیسم VP هستند.
🔺اکثر مردم ممکن است ندانند که دچار سکته هایی شده اند که منجر به VP شده است، زیرا این سکته ها جزئی هستند و تنها بر بخش کوچکی از مغز تأثیر می گذارند. علائم ممکن است به شکلی ناگهانی پیشرفت کنند که کمی متفاوت از پیشرفت تدریجی پارکینسون معمولی است. این گاهی حالت اوقات منجر به تشخیص اشتباه PD می شود.
🔺علائم VP مشابه علائم PD معمولی است و اغلب قسمت تحتانی بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. مشکلات راه رفتن در آن رایج است که با حرکت کردن و یخ زدن پاها در حین راه رفتن مشخص می شود. افراد مبتلا به VP نیز در حفظ وضعیت بدن مشکل دارند. علائم دیگر عبارتند از:
🟠 زوال عقل
🟠 مشکلات حرکتی ناشی از سکته مغزی، مانند ضعف بخشی از بدن
🟠 فلج شبه بلبار یا ناتوانی در کنترل عضلات صورت
🟠 بی اختیاری در ادرار
🔺VD به داروهای مورد استفاده برای کنترل پارکینسون معمولی پاسخ نمی دهد. درمان VD بر مدیریت عوامل خطر سکته مغزی مانند ترک سیگار، حفظ وزن سالم و مدیریت فشار خون بالا متمرکز است.
زوال عقل لویی بادی (DLB)
🔸زوال عقل لویی بادی (DLB) باعث توهم و زوال عقل و همچنین لرزش، کندی و سفتی بدن می شود. پزشکان علت اصلی LBD را نمی دانند، اما فکر می کنند که احتمالاً ترکیبی از ژنتیک، محیط و افزایش سن است.
🔸DLB از تجمع پروتئین هایی در مغز به نام لویی بادی حاصل می شود. لویی بادی در پارکینسون هم تشکیل می شود، اگرچه به عنوان مبنا در تشخیص هر یک از این بیماری ها استفاده نمی شود.
🔸با این حال، برخی از علائم آن ها مشابه است، که می تواند تشخیص بین پارکینسون و DLB را دشوار کند. تفاوت اصلی این است که زوال عقل و توهم در اوایل DLB شروع می شود، در حالی که مشکلات حرکتی در اوایل بیماری پارکینسون غالب است.
🔸اولین علامت DLB اغلب اختلال رفتار در خواب است. این حالت ممکن است سال ها قبل از سایر علائم DLB شروع شود. افراد مبتلا به جای دراز کشیدن ثابت، در خواب حرکت می کنند و در حالی که رویا می بینند صحبت می کنند.
🔸زوال عقل لویی بادی بعد از بیماری آلزایمر دومین نوع شایع زوال عقل است. علائم عبارتند از:
💠 توهم و هذیان
💠 تغییرات خلقی
💠 مشکل در حل مسئله
💠 مشکلات تعادل و هماهنگی
💠 نوسان فشار خون
آتروفی سیستم چندگانه (MSA)
🔸آتروفی سیستم چندگانه (MSA) بر سیستم عصبی خودمختار تأثیر می گذارد که فرآیندهای غیرارادی بدن مانند فشار خون، هضم و حرکات چشم را کنترل می کند.
🔸پزشکان دلایل دقیق ابتلا به MSA را مشخص نکرده اند. احتمالا همان توده های پروتئین آلفا سینوکلئین که در سلول های مغز در DLB هک یافت می شوند، در MSA هم یافت می شود، اما آن ها به جای سلول های عصبی در سلول های گلیال یافت می شوند. سلول های گلیال سلول های غیر عصبی در مغز و نخاع هستند.
علائم MSA می تواند شامل موارد زیر باشد:
🔹مشکلات تعادل و سفتی بدن
🔹مشکلات تنفسی، معمولاً در شب
🔹لکنت زبان
🔹فشار خون پایین
🔹یبوست و مشکلات مثانه
🔹مشکل در کنترل احساسات
فلج فوق هسته ای پیشرونده (PSP)
🔹فلج فوق هسته ای پیشرونده (PSP) باعث مشکلات شناختی و مشکلات حرکتی می شود. حافظه و تفکر به ویژه تحت تأثیر قرار می گیرند.
🔹پزشکان نمی دانند چه چیزی باعث PSP می شود. آن ها می‌دانند که پروتئین تاو در سلول های مغزی خاصی جمع می‌شود که سپس می میرند. محققان عوامل محیطی را به عنوان یک علت احتمالی می دانند، اما هیچ چیز قطعی مشخص نیست.
علائم عبارتند از:
🟠 مشکل در راه رفتن، با تمایل به عقب افتادن
🟠 لکنت زبان
🟠 مشکل بلع
🟠 مشکلات حرکتی پلک و مشکلات بینایی
🟠 فقدان انگیزه و سایر تغییرات رفتاری
دژنراسیون کورتیکوبازال (CBD)
🔺سندرم کورتیکوبازال باعث تکان های غیر ارادی و ناتوانی در وضعیت طبیعی اندام ها می شود. این علائم معمولا فقط در یک طرف بدن ظاهر می شوند. پزشکان هنوز نمی‌دانند که چرا این اتفاق می‌افتد، اما محققان در تلاش هستند تا آن را درک کنند و راه هایی برای هدف قرار دادن این فرآیند بیابند.
🔺یکی از علائم غیر معمول و نادر CBD پدیده اندام بیگانه نام دارد.زمانی است که به نظر می رسد یک دست یا پا به تنهایی حرکت می کند و اعمالی را انجام می دهد و شما احساس نمی کنید کنترلی روی آن دارید. این حالت می تواند باعث ناراحتی و نگرانی شدید فرد شود.
🔺افراد مبتلا به CBD همچنین می توانند مشکلات شناختی مانند مشکل در تفکر داشته باشند. یکی از مشکلات رایج این است که نمی توانید به خاطر بسپارید که اشیاء اطراف شما به چه دردی می خورند.
تست آنلاین پارکینسون روشی سریع و آسان برای تشخیص بیماری پارکینسون است. برای شروع تست بر روی تصویر زیر کلیک کنید:
علائم پارکینسون آتیپیک
🔹علائم پارکینسون از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی افراد معمولاً در یک طرف بدن لرزش دارند. سایر مبتلایان به PD مشکل انجماد عضلانی یا تعادل دارند. ممکن است علائم PD را برای سال ها به طور خفیف داشته باشید. ممکن است شخص دیگری علائمی داشته باشد که به سرعت بدتر می شوند.
سندرم های پارکینسون آتیپیک هر کدام مجموعه ای از علائم خاص خود را دارند:
🟠 VP: مشکلات راه رفتن و تعادل از علائم رایج هستند. زوال عقل، بی اختیاری ادرار و فلج نیز ایجاد می شوند.
🟠 LBD: کاهش تفکر و حافظه. توهم، هذیان و دشواری در هوشیاری نیز از علائم آن هستند.
🟠 MSA: مشکلات راه رفتن و تعادل در این بیماری شایع است. همچنین ممکن است علائم مربوط به اختلال عملکرد خودکار را داشته باشید. این زمانی است که سیستم عصبی خودمختار (ANS) آنطور که باید عمل نمی کند. ANS عملکردهای خودکار بدن مانند تنفس، هضم و گردش خون را کنترل می کند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
🔸یبوست
🔸بی اختیاری ادرار
🔸افت ناگهانی فشار خون هنگام ایستادن (افت فشار خون ارتواستاتیک)
🟠 PSP: افراد مبتلا به PSP در راه رفتن و تعادل، حرکت چشم، گفتار و مهارت های تفکر مشکل دارند. افتادن به عقب و ناتوانی در حرکت دادن چشم ها به سمت بالا و پایین از مشکلات خاص است. مسائل خلقی و رفتاری نیز ایجاد می شود.
🟠 CBD: علائم اصلی این بیماری تکان خوردن ناگهانی (میوکلونوس) و وضعیت غیر طبیعی اندام ها (دیستونی) است. اینها اغلب فقط در یک طرف بدن رخ می دهند. مشکلات گفتاری، تغییرات در رفتار و مشکلات توجه نیز می تواند ایجاد شود.
تشخیص سندروم آتیپیک
🔸تشخیص پارکینسونیسم غیر معمول یا آتیپیک با بررسی تمام علائم و سابقه پزشکی شما توسط پزشک شروع می شود. یک معاینه عصبی نیز بخشی از ارزیابی پزشک خواهد بود.
🔸پزشک وضعیت راه رفتن در اتاق، نشستن، ایستادن و انجام سایر حرکات اساسی بدن را مشاهده کند. پزشک به دنبال مشکل در تعادل و هماهنگی بدن است. همچنین ممکن است چند آزمایش ساده از میزان قدرت بازو و پای شما بگیرد.
🔸برخی از آزمون های بررسی توانایی ذهنی نیز از شما گرفته می شود، مانند تکرار لیست اعداد یا پاسخ به سؤالات مربوط به اتفاقات زمان حال.
🔸پزشک احتمالا آزمایش های تصویربرداری از مغز را هم تجویز می کند. برخی از آزمایشات رایج عبارتند از:
🔹اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET): یک رادیواکتیو رنگی به نام ردیاب علائم بیماری، آسیب مغزی را نشان می دهد.
🔹اسکن MRI: نوعی میدان مغناطیسی و امواج رادیویی است که از داخل بدن تصویر برداری می کند.
🔹DATSCAN: نوعی سی تی اسکن است که حرکت دوپامین را در مغز بررسی می کند.
درمان سندروم آتیپیک
✅ در حال حاضر هیچ درمانی برای پارکینسونیسم غیر معمول وجود ندارد. هدف از درمان، مدیریت علائم تا زمانی که امکان دارد است. داروی مناسب برای هر اختلال به علائم و نحوه پاسخ شما به درمان بستگی دارد.
🔵 مطالعه بیشتر: داروهای ضد پارکینسون چه هستند؟
✅ برای LBD، برخی از افراد با مهارکننده های کولین استراز از علائم تسکین می یابند. این داروها باعث افزایش فعالیت انتقال دهنده های عصبی می شوند که بر حافظه و تفکر تأثیر می گذارند.
✅ برای PSP، لوودوپا و داروهای مشابه که مانند دوپامین عمل می کنند.
✅ شرکت در فیزیوتراپی یا کاردرمانی نیز می تواند به اکثر این شرایط کمک کند. فعالیت بدنی ممکن است بتواند به تسکین علائم کمک کند. همچنین اگر ورزش خاصی می تواند برای بهبود علائم شما مفید باشد، با پزشک مشورت کنید.
عوارض احتمالی
🔺شاید جدی ترین عارضه هر یک از این بیماری ها زوال عقل می باشد.
🔺ممکن است فرد بیمار در ابتدا دچار اختلال شناختی خفیف (MCI) شود که در فعالیت های روزانه زیاد تداخلی ایجاد نمی کند. اگر مهارت های تفکر و حافظه به تدریج کاهش یابند، فرد بیمار ممکن است نیاز به پرستاری داشته باشد.
🔺از آنجا که این شرایط بر تعادل و هماهنگی اثر می گذارد، خطر سقوط نیز به یک نگرانی مهم تبدیل می شود. ابتلا به PD یا پارکینسونیسم آتیپیک به معنای اجتناب از افتادن و شکستگی است. می توانید با بر داشتن فرش هایی که به راحتی لیز می خورند، نصب روشنایی در راهروها در شب و نصب میله های دستگیره در حمام، خانه خود را ایمن تر کنید.
سخن آخر
🔸سندرم های پارکینسون آتیپیک بیماری های پیشرونده هستند. به این معنی که علائم آن ها در طول زمان بدتر خواهد شد. در حالی که هنوز هیچ درمان قطعی ای برای این اختلالات وجود ندارد اما درمان های کمکی ای وجود دارند که می توانند به کاهش پیشرفت آن ها کمک کند.
🔸حتما داروهای خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.
🔸پارکینسون و پارکینسونیسم آتیپیک روی هر فرد به طور متفاوتی تأثیر می گذارد. این تفاوت ها شامل نوع و شدت علائم و همچنین میزان امید به زندگی است.
🔸تخمین امید به زندگی، بسته به سلامت کلی شما می تواند بسیار متفاوت باشد. هر چه زمانی که تشخیص داده می شود سالم تر باشید، شانس بیشتری برای زندگی طولانی تر با پارکینسونیسم غیر معمول دارید.
